Heerlijkheid De Eese

De route is een lijnwandeling van 14 kilometer. Het begin is bij het dorpshuis van Wilhelminaoord. Men kan met de bus richting Steenwijk en uitstappen bij de bushalte Hooilanden, net voor het viaduct in de A32.
De route volgt de rood-witte markering van het Friese Woudenpad. Aanvankelijk is dat een rood-wit pijltje op paaltjes. Na buitenplaats De Eese een rood-wit balkje op bomen. Vanaf de Eesveenseweg via het (fiets)pad rechts naar De Eese. Na de bocht naar rechts linksaf naar De Woldberg. Dit pad gaat via een parkeerterrein over De Woldberg. Linksaf op het brede pad dat vervolgens uitkomt bij een camping. Hier rechts en vervolgens links. Rechtsaf het bospaadje in. De rood-witte merktekens steeds volgen. U passeert een gebied met prehistorische grafheuvels. De route gaat langs buitenplaats De Eese. Oversteken bij de boerderij en rechtsaf aan het eind van de verharde weg. Het pad met de rood-witte markering komt uiteindelijk op een klinkerweg. Hier rechtsaf en vervolgens linksaf de Oranjelaan in. Voorbij de begraafplaats rechtsaf langs een openluchtmuseum. Dit pad gaat over een bruggetje en komt uit bij de bushalte.

Landgoed De Eese
Heerlijkheid de Eese

De eerste bewoning op de Eese was volgens oude geschriften aanwezig in de twaalfde of dertiende eeuw, maar daarover bestaat geen duidelijkheid. In 1241 wordt ridder Bernard Jan de Eeze in de geschriften genoemd. In 1371 werd de Eese (destijds de Eeze) als havezathe beschreven. Een havezathe was in de zeventiende en achttiende eeuw een term voor hofstede, hof of hoeve.

Uit deze havezathe is rond 1400 de 'Heerlijkheid Eese’ voortgekomen. Deze 'Heerlijkheid' hield in dat men zelfstandig recht mocht spreken, los van het centrale gezag in Steenwijk. Dit recht of overheidsgezag had men in leen van de landvorst, de graaf of de hertog. Later ging 'Heerlijkheid' ook het gebied aanduiden waarover het gezag zich uitstrekte. In 1443 kreeg de Heerlijkheid de Eese het recht een wapen te voeren.. De Eese was toen een bescheiden gehucht, van een esachtig type met enkele huizen. Het nabijgelegen dorp Eesveen is vanuit de Eese gesticht doordat de boeren zich in de veertiende eeuw afscheiden van de Heerlijkheid.

De eigenaren van de Eese hadden met de ‘Heerlijkheid’ een bijzondere vorm van zelfbestuur, dat voortduurde tot 1795. In de Franse periode (1795-1813) werd de staatsinrichting van de republiek der Nederlanden volledig veranderd en werden de 'heerlijke rechten' afgeschaft.

In 1923 werd de Eese gekocht door Jhr mr. H.A. van Karnebeek, destijds minister van Buitenlandse Zaken. De toenmalige eigenaar, Onnes van Nijenrode, was een koffiehandelaar die in staat van faillissement verkeerde. Vanaf 1943 is het landgoed het bezit geworden van meerdere leden van de familie van Karnebeek.

Thans zijn de aandelen in het bezit van de 4e generatie van de familie; 7 neven en nichten. De dagelijkse directie wordt gevoerd door Emilie van Karnebeek, bijgestaan door enkele andere familieleden.
Thans zijn de aandelen in het bezit van de 4e generatie van de familie; 7 neven en nichten. De dagelijkse directie wordt gevoerd door Emilie van Karnebeek, bijgestaan door enkele andere familieleden.
Direct na de aankoop van de Eese werd door H.A. van Karnebeek een landbouwbedrijf opgericht, ter exploitatie van het landgoed. Aanvankelijk kleinschalig en beperkt tot de kern van de Eese. Het landbouwbedrijf werd in de loop der jaren langzamerhand uitgebreid, waarbij de heide (aanvankelijk nog handmatig) werd ontgonnen. Door de schaalvergroting van het landbouwbedrijf (in de jaren '60 was reeds 270 ha landbouwgrond in gebruik) werd een economisch rendabel perspectief geboden. Met het oog op de continuïteit werd in 1994 de
Exploitatiemaatschappij de Eese BV opgericht, die de landbouwgronden exploiteerde en die deze huurde van de kort daarna opgerichte Natuurschoonwet BV Landgoed Heerlijkheid de Eese. Door deze fiscaal-juridische constructie werd verdere eigendomssplitsing voor vererving na het overlijden van eigenaren voorkomen, waardoor de Eese duurzaam kon voortbestaan als familielandgoed.
Vanwege onvoldoende toekomstperspectief in de akkerbouw, is in 2004 besloten om het akkerbouwbedrijf te beëindigen. In 2005 zijn de laatste machines verkocht en is men gestart met een heroriëntatie op de toekomst. In 2006 is in nauw overleg met de aandeelhouders een visie ontwikkeld voor een duurzame toekomst voor het landgoed, gericht op de creatie van een groot aaneengesloten natuurterrein door de omvorming van ca. 255 ha. landbouwgrond.